Po długich, ciemnych, zimowych dniach nareszcie przychodzi pora na te bardziej upragnione… Wszyscy niecierpliwie wyczekujemy słonka i związanego z nim ciepełka a także dłuższych dni, które sprzyjają wielu aktywnością w tym także tym nad wodą. Niektóre jeziora całkiem niedawno pozbyły się pokrywy lodowej a więc temperatura ich wody sięga zaledwie 6-8 stopni C. Należy pamiętać, że o wiele więcej ciepła tracimy w wodzie niż przebywając na powietrzu, gdzie o wiele trudniej jest osiągnąć stan hipotermii – wychłodzenia ciała. Woda przewodzi ciepło ok. 25 razy lepiej niż powietrze. Tak więc woda, która ma kontakt ze skórą wychładza ciało o wiele szybciej niż powietrze i reguła ta dotyczy wszystkich żywych stworzeń.
Psia hipotermia
Normalna temperatura u psów jest zależna od rasy i waha się od ok. 37,5 do 39 stopni C.Do hipotermii może dojść w pewnych sytuacjach np. podczas kąpieli w zimnym zbiorniku o każdej porze roku. Może ją spowodować niska temperatura powietrza i wody a także szybki ruch powietrza oraz brak izolacji termicznej psa.
Za łagodną hipotermię uznaje się spadek temperatury ciała psa do poziomu pomiędzy 37 a 35 stopni. Spowalnia się wtedy bicie serca i oddychanie. Pies jest śpiący, zimny w dotyku, ma dreszcze. Serce początkowo przyspiesza pracę (tachycardia) ale w miarę postępu wyziębienia dochodzi do rzadkoskurczu i zaburzeń rytmu serca. Zaburzenia pracy mózgu prowadzą do apatii a następnie do śpiączki.
Co zrobić?
- zabierz psa do pomieszczenia i jeśli możesz, podnieś temperaturę w tym wnętrzu np. w samochodzie podkręć ogrzewanie, w domu okryj kocem i jeśli możesz połóż w jak najcieplejszym miejscu. Owiń psa nagrzanym na kaloryferze kocem lub dużym ręcznikiem.
- jeśli pies jest mokry, wysusz go ręcznikami, UWAGA! płynnymi, okrężnymi ruchami
- małego psa włóż pod swoje ubranie, by ogrzać go własnym ciepłem
- NIE ZANURZAJ PSA w gorącej wodzie
- podaj ciepłą wodę (NIE GORĄCĄ!) do picia lub najlepiej ciepły rosół (dodatkowe kalorie bardzo przydzą się w tej chwili)
- sprawdzaj temperaturę co 10-15 minut, aż dojdzie do normalnego poziomu
Jeśli temperatura psa nie wraca do normy w ciągu 30 minut, jedź do weterynarza kontynuując ogrzewanie psa po drodze.
Kiedy temperatura spada do 35-33 stopni, mówi się o hipotermii umiarkowanej. Organizm usiłując się ogrzać początkowo wprowadza drżenie mięśniowe (dreszcze) i przyspieszenie metabolizmu. Poniżej 35 °C dreszcze już nie występują a zwierzę zwija się w kłębek usiłując zmniejszyć powierzchnię narażoną na zimno. W tej temperaturze kurczą się naczynia krwionośne powierzchowne (blada skóra) a krew jest kierowana do narządów wewnętrznych.
Co robić?
Poza wyżej wymienionymi sposobami możesz butelkę z gorącą wodą albo termofor owinąć ręcznikiem i przyłóżyć do szyi, pach i pachwin psa – czyli miejsca w których blisko powierzchni znajdują się duże naczynia krwionośne, więc szybciej ogrzejesz krew, a ona ograny wewnętrzne
UWAGA! między ciałem psa a źródłem ciepła muszą być przynajmniej 2 warstwy tkaniny, inaczej pies może doznać szoku.
Sprawdzaj temperaturę co 5-10 minut i gdy pies dojdzie do swojej standardowej, jeszcze przez chwilę potrzymaj go owiniętego luźno kocem; podaj ciepłą wodę, a najlepiej rosół.
Gdy temperatura ciała psa spada poniżej 33 stopni, znajduje się on w stanie głębokiej hipotermii i jest to ZAGROŻENIE ŻYCIA.
Zaburzenia pracy mózgu prowadzą do apatii a następnie do śpiączki. Zapotrzebowanie mózgu na tlen przy temperaturze 23 °C wynosi zaledwie 15% w stosunku do normalnego zapotrzebowania – co działa ochronnie na jego przeżycie. W stanach skrajnych – tętno spada – jest niewyczuwalne, a tony serca bardzo ciche – pies jest nieprzytomny więc może sprawiać wrażenie martwego. Decyduje Ekg (z taką sytuacją poradzi sobie tylko lekarz).Należy jednak jak najszybciej podać kroplówkę z podgrzanych płynów elektrolitowych (nawet do 48 °C). Przy głębokiej hipotermii rola opiekuna ogranicza się do owinięcia kocem i przyłożenia termoforu i jak najszybszym odwiezieniu psa do lekarza weterynarii – gdyż akcja reanimacyjna nawet jeśli pies sprawia wrażenie martwego – ma przy fachowej pomocy szanse powodzenia.
Zimny ogon (limber tail syndrome, cold water tail).
Psy myśliwskie w tym głównie grupa VIII psów dowodnych, aporterów i płochaczy słynie z uwielbienia do kąpieli wodnych. Co ciekawe, właśnie tej grupie psów często przytrafia się tzw. syndrom zimnego ogona.
Etiologia
Przyczyna „zimnego” ogona nie jest znana, chociaż uważa się, że jest ona związana z :
- ciężkimi treningami (szczególnie u nieodpowiednich psów)
- ciężkimi polowaniami
- pływaniem lub kąpielą w zbyt zimnej lub zbyt ciepłej wodzie.
- ostra, energiczna zabawa wodna w ciągu ostatnich 24 godzin.
- stanem lekkiej hipotermii, której objaw ze względu na rasę i jej predyspozycje pojawia się w miejscu najbardziej wrażliwym na wychłodzenie.
Czynniki predysponujące
- zmiany klimatyczne, w szczególności narażenie na mokrą, zimną
- brak kondycji lub przemęczenie.
- budowa ogona (wysoko osadzony lub bardzo aktywny).
- płeć, częściej jest to objaw występujący u samców niż suk
- pojawia się u psów nie zahartowanych w wodzie przy dużej różnicy temperatur ( gorąco na zewnątrz, zimna woda) lub np zimą podczas zabaw w wysokim śniegu.
- długotrwały transport w klatce
- często widoczne u retrieverów i poinarów, które rozpoczynają cięższy trening jesienią lub u młodych psów po raz pierwszy z powodu nadużywania mięśni ogona
Patofizjologia
Badania sugerują, iż syndrom jest związany z uszkodzeniem mięśni w ogonie co sugerują badania podwyższonych enzymów mięśniowych, np. fosfokinazy kreatynowej. Dowody na uszkodzenie mięśni kości ogonowej to podwyższenie poziomu kinazy kreatynowej, po wczesnym wystąpieniu objawów klinicznych. Badanie elektromiograficzne wykazały nieprawidłowe spontaniczne wyładowania ograniczone do mięśni kości ogonowej kilka dni po wystąpieniu pierwszych objawów. Histopatologiczne dowody uszkodzenia włókien mięśniowych wskazały iż najpoważniej zaatakowane są określone grupy mięśni, a mianowicie poprzecznie ułożone, które są używane do bocznego zginania tułowia lub merdania ogonem. Mięśnie ogona znajdują się w niewielkiej przestrzeni między kręgami kości ogonowej a zewnętrzną warstwą gęstej tkanki łącznej. Ponieważ mięśnie nie mają miejsca na rozszerzenie się, w zasadzie zostają uwięzione przez naturalną opaskę uciskową, co powoduje zmniejszenie przepływu krwi. Patologia jest związana z niedokrwiennym uszkodzeniem mięśni kości ogonowej, co potwierdza histologia i sugeruje się związek z zespołem.
Objawy syndromu „zimnego ogona”
Sam ogon wydaje się być odłączony od reszty ciała, stąd zagraniczni lekarze weterynarii przyrównują go do ugotowanego makaronu (wet noodle), natomiast sam zespół określają terminem: dead tail (martwy ogon). Objawy są bardzo charakterystyczne gdyż dochodzi do silnego porażenia ogona co powoduje, iż zwierzę nie chce nim poruszać. Ogon na ogół zwisa w dół. Pies zazwyczaj jest osowiały i często miewa problemy ze znalezieniem odpowiedniej pozycji do leżenia czy siedzenia co wynika z dolegliwości bólowych.
Leczenie
Tak naprawdę nie ma konkretnego lekarstwa. Zalecane jest ogrzewanie danego miejsca, np. termoforem, ewentualnie naświetlanie laserem. Na ogół sprawność ogona wraca od kilku do kilkunastu dni i raczej nie wymaga leczenia, poza podaniem leków p/bólowych i p/zapalnych.
Piśmiennictwo
De Lahunta, Alexander; Glass, Eric (2009). „Zespół ogona zwyrodniałego lub ostra miopatia ogonowa”. Veterinary Neuroanatomy and Clinical Neurology (3rd ed.). Saunders Elsevier. s. 113 -114. ISBN 978-0-7216-6706-5.
Janet E. & Wright, JC, Limber Tail Syndrome u psów myśliwskich, biuletyn programu medycyny sportowej, Auburn University College of Veterinary Medicine, zima 1995Grayson, Peggy, Water and the dead tail syndrome, Dog World, 5 maja 1995
Brodeur , Wright , Cortes Y . Hipotermia i ukierunkowane zarządzanie temperaturą u kotów i psów. J Vet Emerg Crit Care (San Antonio). Marc 2017; 27 (2): 151-163. doi: 10.1111 / vec.12572. Epub 25 stycznia 2017
Kabatchnick E, Langston C, Olson B, Lamb KE. Hipotermia u psów i kotów z mocznicą. J Vet Intern Med . 2016; 30 (5): 1648–1654. doi: 10.1111 / jvim.14525.
Medvet – leczenie psów i kotów. 9/2020
Dogtime.com – Hipotermia u psów: objawy, przyczyny i leczenie 22.12.2020
